De watertoets is een beoordeling van een overheid (meestal een gemeentebestuur) om te bepalen of een grond verkaveld of bebouwd mag worden. Hierbij wordt voornamelijk gekeken of de geplande werken schade kunnen veroorzaken aan het watersysteem, maar ook of de grond in overstromingsgevoelig gebied ligt. Bij de verkoop van een grond of onroerend goed is de verkoper verplicht om de koper attent te maken op de overstromingsgevoeligheid van het gebied.

Er zijn drie verschillende gebieden waarin de grond gelegen kan zijn: een niet, een mogelijk en een effectief overstromingsgevoelig gebied.

1. Een mogelijk overstromingsgevoelig gebied

Bij een mogelijk overstromingsgevoelig gebied heeft de overheid geen weet van overstromingen in het (recente) verleden. Hier is echter wel kans op wateroverlast, maar enkel bij erg extreme weersomstandigheden of bij defecten aan de waterkering, zoals een dijkbreuk.

2. Een effectief overstromingsgevoelig gebied

Bij een effectief overstromingsgevoelig gebied is er recent een overstroming vastgesteld of heeft de overheid bewijs dat het gebied minstens één keer om de honderd jaar overstroomd is geweest.

Ligt uw grond in overstromingsgevoelig gebied, dan is er echter niet meteen reden tot paniek. De frequentie van eventuele overstromingen ligt statistisch gezien erg laag, zelfs bij een effectief overstromingsgevoelig gebied. Het is echter wel aangeraden om goede voorzorgsmaatregelen te nemen en deze te vermelden bij uw bouwaanvraag. Dit verhoogt uw kans op een goedkeuring. Zo werkt u bijvoorbeeld best met waterdoorlatende verhardingen en legt u het vloerpeil op minstens 30 centimeter boven het hoogst waargenomen waterpeil bij een overstroming.

Let op: een effectief overstromingsgevoelig gebied is niet hetzelfde als een risicozone voor overstromingen. Het is pas bij deze laatste dat de premies van de brandverzekering hoger kunnen uitvallen.